ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI NA TERENIE GMINY CIECHANÓW

Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi 
na terenie Gminy Ciechanów za rok 2022

1. Cel i zakres analizy
Obowiązek sporządzenia analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi wynika z art. 9tb ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2021 r. poz. 888, z późn. zm.).
Niniejsza analiza ma na celu weryfikację możliwości technicznych i organizacyjnych gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym:
• możliwości przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych, bioodpadów stanowiących odpady komunalne oraz przeznaczonych do składowania pozostałości z sortowania odpadów komunalnych i pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych;
• potrzeby inwestycyjne związane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi;
• koszty poniesione w związku z odbieraniem, odzyskiem, recyklingiem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych w podziale na wpływy, wydatki i nadwyżki z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi;
• liczbę mieszkańców;
• liczbę właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1, w imieniu których gmina powinna podjąć działania, o których mowa w art. 6 ust. 
6-12;
• ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy;
• ilość niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych i bioodpadów stanowiących odpady komunalne, odbieranych z terenu gminy oraz przeznaczonych do składowania pozostałości z sortowania odpadów komunalnych i pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych.
Niniejsza analiza została wykonana na podstawie sprawozdań złożonych przez podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, podmioty prowadzące punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz rocznego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi oraz innych dostępnych danych wpływających na koszty systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Obejmuje okres funkcjonowania systemu na terenie Gminy Ciechanów w okresie od 01.01.2022 r. do 31.12.2022 r.
2. Regulacje prawne z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi
Podczas  sporządzania  niniejszej  analizy  opierano  się  na  dokumentach  o  charakterze strategicznym, ustawach i aktach wykonawczych dotyczących gospodarki odpadami, tj.:
• Uchwała Nr 88 Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2016 r. w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2022 (M. P. z 2016 r., poz. 784);
• Uchwała Nr 3/19 Sejmiku Województwa Mazowieckiego w sprawie uchwalenia Planu gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego 2024 wraz z Uchwałą 91/19 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 18 czerwca 2019 r. zmieniająca uchwałę w sprawie uchwalenia Planu gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego 2024;
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2022 r. poz. 699);
• Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2021 r. poz. 888, z późn. zm.);
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2020 r. poz. 10);
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji 
(Dz. U. z 2017 r., poz. 2412);
• Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 3 sierpnia 2021 r. w sprawie sposobu obliczania poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych (Dz.U. 2021 poz. 1530).

3. System gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie Gminy Ciechanów
a) Podstawy prawne funkcjonowania systemu 
Szczegółowe zasady funkcjonowania gminnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi określały akty prawa miejscowego podjęte przez Radę Gminy Ciechanów, obowiązujące w roku 2020, tj.:
• Uchwała Nr XXI/118/20 Rady Gminy Ciechanów z dnia 21 sierpnia 2020 r. w sprawie uchwalenia „Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Ciechanów”
• Uchwała Nr XV/81/16 Rady Gminy Ciechanów z dnia 10 czerwca 2016 r. w sprawie terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi przez właścicieli nieruchomości na terenie gminy Ciechanów;
• Uchwała Nr XXI/120/20 Rady Gminy Ciechanów z dnia 21 sierpnia 2020 r. w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właściciela nieruchomości zmieniona Uchwałą Nr XXIII/136/20 Rady Gminy Ciechanów z dnia 5 listopada 2020 r. zmieniająca uchwałę w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właściciela nieruchomości;
• Uchwała Nr XXI/119/20 Rady Gminy Ciechanów z dnia 21 sierpnia 2020 r. w sprawie określenia szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi;
• Uchwała Nr XIX/113/20 Rady Gminy Ciechanów z dnia 30 czerwca 2020 r. w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z nieruchomości zamieszkałych na terenie gminy oraz ustalenia stawki takiej opłaty oraz zastępująca ją Uchwała Nr XXXIII/206/21 Rady Gminy Ciechanów z dnia 26 lipca 2021 r. w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z nieruchomości zamieszkałych na terenie gminy oraz ustalenia stawki takiej opłaty – od października 2021 r.
b) Charakterystyka systemu funkcjonującego na terenie Gminy Ciechanów 
System gospodarowania odpadami komunalnymi obejmował nieruchomości zamieszkałe na terenie gminy Ciechanów. Nieruchomości niezamieszkałe nie zostały objęte gminnym systemem, w związku z czym ich właściciele byli zobowiązani samodzielnie podpisać umowę z wybraną firmą posiadającą uprawnienia do odbioru odpadów komunalnych.
W  2022 roku odbiorem i zagospodarowaniem odpadów komunalnych zajmowała się firma Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o. o. w Ciechanowie.
W ramach opłaty za świadczone usługi w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości odbierane są następujące rodzaje odpadów:
• odpady komunalne zmieszane;
• zebrane selektywnie odpady suche (papier i tektura, metale, tworzywa sztuczne, opakowania wielomateriałowe);
• szkło;
• odpady wielkogabarytowe;
• zużyte opony od samochodów osobowych w ilości do 4 sztuk rocznie na gospodarstwo domowe;
• odpady ulegające biodegradacji oraz odpady zielone.
Od właścicieli nieruchomości odbierana była każda zebrana ilość odpadów komunalnych, wynikająca z deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami składanymi przez właścicieli nieruchomości.
Nieruchomości wyposażane były się w pojemniki służące do zbierania zmieszanych odpadów komunalnych w oparciu o następujące normy:
• rodzinę liczącą od 1 do 4 osób wyposażało się w jeden pojemnik o wielkości 120l;
• rodzinę liczącą powyżej 4 osób wyposażało się w dodatkowy pojemnik o wielkości 120l tak, aby na każde kolejne 4 osoby zamieszkujące nieruchomość przypadało 120l pojemności pojemnika.
Odpady komunalne zbierane w sposób selektywny, obejmujące: papier, tekturę, szkło, tworzywa sztuczne gromadzone były w workach z folii oznaczonych odpowiednimi kolorami, oddzielnie dla każdej frakcji odbierane były zgodnie z harmonogramem ustalonym przez przedsiębiorcę, z którym gmina zawarła umowę na odbiór odpadów komunalnych z nieruchomości zamieszkałych.
W przypadku odpadów zielonych i odpadów ulegających biodegradacji dopuszczone było, aby zagospodarowywać je w indywidualnych kompostowniach przydomowych znajdujących się w zabudowie jednorodzinnej.
Odpady wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektroniczny i elektryczny oraz opony wystawione w miejscu gromadzenia odpadów komunalnych odbierane były w terminach wyznaczonych przez przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne.
Niezależnie od częstotliwości zbierania odpadów zbieranych selektywnie, mieszkańcy mogli pozbyć się odpadów poprzez przekazanie we własnym zakresie do stałego punktu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w Woli Pawłowskiej.
c) Punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK)
Mieszkańcy Gminy Ciechanów mogą w ramach opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi przekazywać odpady komunalne do Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych zlokalizowanego w m. Wola Pawłowska. 
W Punkcie Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych odbierane będą niżej wymienione odpady, dostarczone we własnym zakresie przez właścicieli nieruchomości na terenie gminy Ciechanów:
• papier, w tym tektura;
• metale, tworzywa sztuczne i opakowania wielomateriałowe;
• szkło;
• bioodpady;
• odpady niebezpieczne;
• przeterminowane leki i chemikalia;
• odpady niekwalifikujące się do odpadów medycznych powstałych w gospodarstwie domowym w wyniku przyjmowania produktów leczniczych w formie iniekcji i prowadzenia monitoringu poziomu substancji we krwi, w szczególności igły i strzykawki;
• zużyte baterie i akumulatory;
• zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny;
• meble i inne odpady wielkogabarytowe;
• zużyte opony od samochodów osobowych w ilości do 4 sztuk rocznie na gospodarstwo domowe;
• odpady budowlane i rozbiórkowe stanowiące odpady komunalne powstałe w wyniku prowadzenia drobnych robót w ilości do 300 kg rocznie na gospodarstwo domowe.
Punkt prowadzony jest przez Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Ciechanowie. Transport odpadów do PSZOK mieszkańcy zobowiązani są zapewnić we własnym zakresie i na własny koszt. Punkt czynny od poniedziałku do piątku w godzinach 7.00-15.00.
d) Możliwości przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania
Zgodnie z  art.  9e  ust.  1 pkt  2  ustawy z dnia 13 września 1996 r.  o  utrzymaniu  czystości  i  porządku  w  gminach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1439, z późn. zm.)  podmiot  odbierający  odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do przekazywania odebranych od właścicieli nieruchomości niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych bezpośrednio do instalacji komunalnej. 
Na mocy uchwały Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 23/16 z dnia 22 lutego 2016 r. zmieniającej uchwałę w sprawie wykonania Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2012-2017 z uwzględnieniem lat 2018-2023 instalacja w Woli Pawłowskiej znajdująca się na terenie gminy Ciechanów otrzymała status Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK). 
Na podstawie ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości o porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1579), z dniem 
6 września 2019 r. straciła moc podjęta przez Sejmik Województwa Mazowieckiego uchwała nr 4/19 Sejmiku Województwa Mazowieckiego w sprawie wykonania Planu gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego 2024 (Dz. Urz. Woj.  Maz. z 2019 r. poz. 1462) wraz z Uchwałą nr 32/19 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 19 marca 2019 r. zmieniająca uchwałę w sprawie wykonania Planu gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego 2024 (Dz. Urz. Woj.  Maz. z 2019 r. poz. 4068).  Wobec powyższego Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK) w Woli Pawłowskiej uzyskała status instalacji komunalnej.
Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Woli Pawłowskiej pracuje w systemie mechaniczno-biologicznym (MBP). Trafiają tu odpady z kilku gmin regionu ciechanowskiego. Moce przerobowe części mechanicznej to 50 tys. ton odpadów komunalnych zmieszanych i 5 tys. ton odpadów surowcowych selektywnie zebranych rocznie na dwóch zmianach. W części biologicznej przewidziano przetwarzanie 24 tys. ton frakcji drobnej wytworzonej w części mechanicznej i 2 tys. ton odpadów zielonych.
Instalacja do mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów, składa się z :
a) części mechanicznej – o całkowitej mocy przerobowej 55 000,00 Mg/rok, w której mogą być prowadzone procesy:
• mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, oznaczonych kodem 20 03 01 (wariant 1) – w ilości 50 000 Mg/rok,
• mechanicznego przetwarzania odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki, oznaczonych kodami z podgrupy 15 01 i 20 01 (wariant II) – w ilości 5 000,00 Mg/rok;
b) części biologicznej – o całkowitej mocy przerobowej 24 000,00 Mg/rok, w której prowadzony jest proces biologicznego przetwarzania frakcji o wielkości 0-80 mm (tzw. frakcji podsitowej, oznaczonej kodem 19 12 12), wydzielonej ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych (wariant I) w ilości do 24 000,00 Mg/rok
Część mechaniczna przetwarzania odpadów komunalnych to hala z wydzielonym sektorem rozładunku oraz linia technologiczna ze specjalistycznymi systemami i separatorami. W ciągu technologicznym są kabiny sortownicze, w których są ręcznie sortowane poszczególne frakcje odpadów surowcowych jak szkło, papier, tworzywa sztuczne, metale, opakowania wielomateriałowe. Frakcje palne wydzielane ze zmieszanych odpadów komunalnych jako komponent do produkcji paliwa alternatywnego tzw. RDF przekazywane są wyspecjalizowanym firmom. Frakcja drobna odpadów do 80 mm, wydzielona ze zmieszanych odpadów, trafia do części biologicznej instalacji. Odpady balastowe, których nie można wykorzystać gospodarczo przewożone są do unieszkodliwiania na składowisku.
Część biologiczna instalacji służy do kompostowania wydzielonej ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji drobnej do 80 mm. Składa się ona z betonowych modułów ze specjalistycznymi systemami oraz z placu dojrzewania odpadów. W zamkniętych modułach, tzw. „biodegmach” odpady przechodzą fazę intensywnego kompostowania po czym trafiają na plac dojrzewania. W wyniku tych procesów uzyskiwany jest tzw. „stabilizat”, który jako odpad bezpieczny dla środowiska można zdeponować na składowisku powiązanym z RIPOK. Na składowisko trafia między innymi balast posortowniczy czy odpady budowlane.
Z terenu Gminy Ciechanów w roku 2021 r. odebrano 1384,80 Mg niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych o kodzie 20 03 01. Cała masa odebranych odpadów została przekazana do Sortowni MBP w Woli Pawłowskiej.
Wszystkie odpady ulegające biodegradacji o kodzie 20 02 01 odebrane z terenu gminy Ciechanów w roku 2021 w ilości 354,86 Mg zostały przekazane do Kompostowni odpadów w Woli Pawłowskiej.
Wartość masy odpadów, powstałych po sortowaniu zmieszanych (niesegregowanych) odpadów komunalnych odebranych, przeznaczonych do składowania w 2021 roku kształtowała się następująco:

Tabela 1 Wartość masy odpadów, powstałych po sortowaniu zmieszanych (niesegregowanych) odpadów komunalnych odebranych, przeznaczonych do składowania w 2022 roku

e) Potrzeby inwestycyjne związane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi
Potrzeby inwestycyjne gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi są związane przede wszystkim z edukacją ekologiczną mieszkańców. Priorytetowym zadaniem dla Gminy Ciechanów na lata następne jest zwiększenie poziomu wiedzy mieszkańców gminy w zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych  w celu ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów komunalnych i ich racjonalnego sortowania.
f) Koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi
Koszty systemu gospodarowania odpadami na terenie gminy Ciechanów za 2022 r. wyniosły 1 758 035,10 zł. Wpływy były równe 1 610 863,43 zł. Do funkcjonowania systemu  gmina  dopłaciła kwotę 147 171,67 zł. – to jest o 257 826,05 zł mniej niż w roku ubiegłym. Podstawową przyczyną  niebilansowania  się wpływów  do  systemu  i jego  kosztów  jest mała  konkurencja między  firmami odbierającymi  odpady  na  terenie gminy.  Do  przetargów  na  odbiór  odpadów  komunalnych,  które  miały  miejsce  w latach 2020/2022 stanął jedynie jeden wykonawca.  Dodatkowe  wysokie  koszty  funkcjonowania  systemu wynikają również z rozproszonej zabudowy kolonijnej gminy.
g) Liczba mieszkańców
Gmina Ciechanów liczy 7232 zameldowanych mieszkańców (stan  na  31.12.2022 r., dane  uzyskane z ewidencji ludności). W deklaracjach o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, złożonych w Urzędzie Gminy Ciechanów, ujętych  zostało  6474  mieszkańców  (stan  na  31.12.2022 r.). Różnica  w  podanej  liczbie mieszkańców wynika m.in z tego, że wielu uczniów i studentów podejmując naukę poza miejscem stałego zameldowania przebywa poza terenem Gminy Ciechanów. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku mieszkańców gminy czynnych  zawodowo, którzy ze względu na wykonywaną pracę migrują poza teren gminy.
Na bieżąco prowadzone są działania mające na celu weryfikację danych zawartych w deklaracjach i sprawdzenie ich ze stanem faktycznym.
h) Liczba właścicieli nieruchomości którzy nie zawarli umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1, w imieniu których gmina powinna podjąć działania, o których mowa w art. 6 ust. 6 -12
W okresie od 01.01.2022 r. do 31.12.2022 r. na terenie gminy nie odnotowano konieczności wydania przez Wójta Gminy Ciechanów decyzji administracyjnych wobec właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umowy, o której mowa w art. 6  ust.  1  ustawy  o  utrzymaniu  czystości i porządku w gminach.
Wobec powyższego gmina Ciechanów nie podejmowała działań, o których mowa w art. 6 ust. 6-12 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
i) Ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy
Informacja o odpadach komunalnych odebranych z terenu gminy:

Tabela 2 Informacja o odpadach komunalnych odebranych z terenu gminy w roku 2022

a)      Osiągnięte poziomy recyklingu

Zgodnie z art. 3b ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2021 r. poz. 888, z późn. zm.) gminy są obowiązane osiągnąć poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w wysokości co najmniej 25% wagowo - za rok 2022.

Gmina Ciechanów w roku 2021 osiągnęła poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w wysokości 33,85 %.

Zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie  poziomów  ograniczenia  składowania  masy  odpadów  komunalnych  ulegających biodegradacji  (Dz. U. z 2017 r., poz. 2412) gmina jest zobowiązana do osiągnięcia w poszczególnych latach odpowiednich poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. Zgodnie z w/w rozporządzeniem dopuszczalny poziom masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w analizowanym roku nie mógł być wyższy niż 35% w stosunku  do  masy  tych odpadów wytworzonych w 1995 r.

W roku 2020 w gminie Ciechanów poziom  ograniczenia  składowania  masy  odpadów  komunalnych  ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania wyniósł 32,83 %.

Zgodnie z art. 2a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2021 r. poz. 888, z późn. zm.) gminy są obowiązane nie przekraczać poziomu składowania w wysokości 30% wagowo - za każdy rok w latach 2025-2029.

Przepis przejściowy art. 14 ustawy z dnia 17 listopada 2021 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 2151) wskazuje na obowiązek przekazywania informacji na temat osiągniętego poziomu składowania odpadów komunalnych i odpadów pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych w sprawozdaniu Wójta z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi za rok 2022.

Gmina Ciechanów osiągnęła poziom składowania w roku 2020 równy 39,96 %, a w roku 2021 - 39,90 %. 2022 – 23,20 %

1.      Podsumowanie

Niniejsza analiza stanu gospodarki odpadami wykazuje, że system gospodarki odpadami na terenie Gminy Ciechanów jest sprawny, szczelny i funkcjonuje prawidłowo. Gmina Ciechanów osiągnęła wymagany poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych oraz wymagany poziom ograniczenia  składowania  masy  odpadów  komunalnych  ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

WÓJT GMINY

/-/ Stefan Pawłowski